Theo quý vị, người nữ và người nam ai khôn hơn ai? Theo James Thurber thì “Phụ nữ khôn ngoan hơn nam giới vì họ biết ít hơn nhưng hiểu nhiều hơn”. Tôi nghĩ nhận xét này khá tinh tế và có vẻ đúng vì phụ nữ thường nhạy cảm hơn nam giới nên họ hiểu con người và những mối quan hệ phức tạp hơn. Đáng chú ý là từ khôn ngoan trong tiếng Hi-bá-lai (chokmowth) và trong tiếng Hy Lạp (sophia) đều thuộc giống cái. Kinh Thánh chỉ nói người nữ khôn ngoan mà không thấy nói người nam khôn ngoan dù người nam thường tự hào là “thông minh nhất nam tử”. Phải chăng Ê-va là người đầu tiên ăn trái “tri thức” trong vườn Ê-đen năm xưa nên họ khôn ngoan hơn không?
Tâm lý chung mọi người đều muốn mình là người khôn ngoan, không ai muốn bị người ta chê là dại dột cả. Nhưng như thế nào là người khôn ngoan? Một nhà thơ đã viết “Thiên hạ đua nhau nói dại khôn, biết ai là dại biết ai khôn?”…
Nhân Ngày phụ nữ Tin Lành, chúng ta cùng nhau suy ngẫm về người nữ khôn ngoan theo Kinh Thánh để biết thế nào người nữ khôn ngoan. Châm Ngôn 14:1 chép “Người nữ khôn ngoan xây dựng nhà mình, Nhưng người đàn bà ngu dại dùng tay phá hủy nó.” [TTHĐ]
SỰ KHÔN NGOAN THEO KINH THÁNH
Trước hết, thiết nghĩ cần xem Kinh Thánh nói gì về sự khôn ngoan. Có thể nói Kinh Thánh là quyển sách về sự khôn ngoan, (cả Kinh Thánh có 394 lần nhắc đến từ khôn ngoan) trong đó có một bộ phận gọi là “văn chương khôn ngoan”. Sở dĩ người Do Thái khôn ngoan hơn các dân tộc khác bởi vì ngay từ nhỏ họ đã được dạy dỗ về Kinh Thánh. Theo Gia-cơ 3:13-18, có hai sự khôn ngoan:
Sự khôn ngoan thuộc về đất
Đây là sự khôn ngoan mà con người thường thích. Đó là sự khôn ngoan của trí, dựa vào lý trí, đề cao tri thức, triết lý uyên thâm. Đây là sự khôn ngoan thuộc về thế gian, xác thịt, ma quỉ. Sự khôn ngoan của người đời, dựa vào khả năng, trí thông minh của con người và thường bị ma quỉ dẫn dụ chối bỏ Thiên Chúa toàn năng. Sự khôn ngoan này khiến con người sinh ra kiêu ngạo, tranh cạnh, dối trá, ghen ghét, gian ác, xảo quyệt, độc ác. Hoàng hậu Giê-sa-bên trong Kinh Thánh thuộc loại người khôn ngoan này.
Sự khôn ngoan thuộc về trời
Đây là sự khôn ngoan của lòng thể hiện thái độ khiêm nhu, với tấm hồn cao thượng, nhân ái và kính sợ Chúa như Kinh Thánh dạy “Nhưng sự khôn ngoan từ trên mà xuống thì trước hết là thanh sạch, sau lại hòa thuận, tiết độ, nhu mì, đầy dẫy lòng thương xót và bông trái lành, không có sự hai lòng và giả hình” (Gia-cơ 3:17).
NGƯỜI NỮ KHÔN NGOAN XÂY DỰNG NHÀ (GIA ĐÌNH) MÌNH
Trong xã hội hiện đại, khi nói đến người nữ khôn ngoan, tài giỏi người ta thường nghĩ đến những người phụ nữ đang có địa vị cao, nắm giữ vai trò quan trọng trong xã hội. Theo đà phát triển của xã hội, ngày càng có nhiều phụ nữ tài giỏi trở thành những nhà khoa học, những người lãnh đạo đất nước, xã hội. Tuy nhiên, đây là chỉ là thiểu số cá biệt mà thôi. Phần lớn phụ nữ nắm giữ vai trò đặc biệt quan trọng dù âm thầm, vô danh, là trong gia đình. Dù Chúa dựng nên người nam, người nữ bình đẳng với nhau nhưng vai trò trách nhiệm khác nhau. Người nữ có vai trò đặc biệt trong gia đình với thiên chức làm mẹ, làm vợ để quản trị gia đình. Họ là nguồn hạnh phúc, bình an của gia đình, là những “nội tướng” tài ba, quán xuyến việc nhà, chăm sóc nuôi dạy cho con cái nên người. Chính họ là những người nuôi dạy con cái trở thành những người tài giỏi giúp ích cho xã hội sau này. Nếu gia đình là đơn vị nền tảng của xã hội và Hội thánh, thì việc xây dựng một gia đình tốt đẹp, vững mạnh là điều vô cùng quan trọng. Thử tưởng tượng, nếu con cái trong mỗi gia đình trong xã hội mà hư hỏng, vô đạo đức thì xã hội và Hội thánh sẽ ra sao? Đó là lý do mà Châm Ngôn 14:1 dạy “Người nữ khôn ngoan xây dựng nhà mình”. Ít ra có bốn đặc điểm của một người nữ khôn ngoan mà Kinh Thánh thường nói đến:
Ưu tiên xây dựng gia đình mình
Trước hết, người nữ khôn ngoan là người biết xây dựng gia đình mình có nghĩa là vun đắp, chăm nom, tổ chức, bảo vệ, gìn giữ gia đình cho tốt đẹp theo đường lối của Chúa. Ngày nay thế gian quá đề cao, tôn tặng những người nữ có địa vị, học thức ở ngoài xã hội là “phụ nữ tài năng” “phụ nữ ưu tú” khiến cho người nữ dễ quên đi trách nhiệm đối với gia đình. Phải thừa nhận rằng trong thế giới ngày nay có khá nhiều phụ nữ tài năng và đang ở vị trị lãnh đạo quốc gia, quốc tế so với ngày xưa như nữ thủ tướng, nữ tổng thống, bộ trưởng… Tuy nhiên, theo Kinh Thánh người phụ nữ khôn ngoan là người sống đúng theo vị trí và mục đích Thiên Chúa định cho mình. Dù có làm việc ngoài xã hội với nhiều vị trí khác nhau, nhưng người nữ khôn ngoan theo Kinh Thánh không bao giờ xao lãng trách nhiệm gia đình, chăm sóc con cái. Tôi thấy không ít phụ nữ đi ra ngoài thì ăn mặc lịch sự, “hình dong chải chuốt, áo quần bảnh bao” nhưng khi bước vào nhà họ thì thật thất vọng: thiếu sạch sẽ, thiếu ngăn nắp, trật tự. Châm Ngôn 31:27 dạy “Nàng coi sóc đường lối của nhà mình, Không hề ăn bánh của sự biếng nhác.”
Người vợ khôn ngoan
Người nữ Cơ Đốc khôn ngoan là người phải chu toàn hai thiên chức trong gia đình mà Chúa đặt để, là người vợ và người mẹ. Tục ngữ Việt Nam có câu “Thứ nhất vợ dại trong nhà, thứ hai nhà dột, thứ ba nợ đòi.” Đó là ba cái bực mình mà người chồng muốn tránh.
Nhưng thế nào là người vợ khôn ngoan? Châm Ngôn 31 là đoạn Kinh Thánh tuyệt vời nói về đức hạnh của người phụ nữ.
• Được chồng tin cậy
Đáng tin cậy trong lời nói, việc làm, trong tiền bạc, tình cảm… Thật đáng buồn nếu trong gia đình mà người vợ không được chồng tin cậy. Vì thế, câu 11 chép :“Lòng người chồng tin cậy nơi nàng, Người sẽ chẳng thiếu huê lợi.”
• Giúp ích cho chồng
Khi Chúa thiết lập hôn nhân, gia đình Ngài đã định cho Ê-va, người vợ là “người giúp đỡ”. Vì thế, khi nói đến người phụ nữ tài đức, tác giả Châm Ngôn 31 viết:
“Trọn đời nàng làm cho chồng được ích lợi, Chớ chẳng hề sự tổn hại.”(c.12)
• Vâng phục, tôn trọng chồng
Khi dạy về bổn phận vợ chồng, thánh Phao-lô dạy người vợ: “Hỡi người làm vợ, phải vâng phục chồng như vâng phục Chúa” (Ê-phê-sô 5:22). Người vợ khôn ngoan là người biết vâng phục chồng, tôn trọng chồng. Không ít gia đình đổ vỡ vì người vợ không vâng phục, không tôn trọng chồng nhất là trước mặt công chúng.
• Cảm hóa được chồng
Người vợ khôn ngoan, tin kính sẽ cảm hóa người chồng vô tín qua cách ăn nết ở của mình. Trong I Phi-e-rơ 3:1, thánh Phi-e-rơ dạy: “Hỡi người làm vợ, hãy phục chồng mình, hầu cho nếu có người chồng nào không vâng theo Đạo, dẫu chẳng lấy lời khuyên bảo, chỉ bởi cách ăn ở của vợ, cũng đủ hóa theo.”
Thật vậy, người nam nào có được người vợ khôn ngoan như đã nói ở trên thì thật là có phước. Châm Ngôn 19:14 chép “Nhà cửa và tài sản là cơ nghiệp do nơi tổ tiên để lại; còn một người vợ khôn ngoan do nơi Đức Giê-hô-va mà đến”
Người mẹ khôn ngoan
Người nữ còn có một thiên chức qúi báu Chúa ban cho là làm mẹ. Một người mẹ khôn ngoan là người biết nuôi dạy con cái nên người. Tục ngữ VN có câu “Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà”. Câu này có vẻ không được công bằng lắm khi quy hết trách nhiệm cho người mẹ, tuy nhiên nó cũng nói lên một thực tế không thể chối cải là người mẹ từ nhỏ vốn gần gũi và ảnh hưởng trên con cái nhiều nhất.
Nguy cơ của xã hội hiện đại là cám dỗ người nữ lãng quên thiên chức làm mẹ vì bận rộn làm ăn ở ngoài đời, phải thuê mướn người để chăm sóc con thay mình (vú nuôi). Hậu quả là tình mẫu tử sẽ dần dần phôi pha theo ngày tháng và con cái sẽ yêu thương, gần gũi người chăm sóc chúng hơn là cha mẹ. Vì thế, dù bận công việc làm hằng ngày nên phải thuê người giúp chăm sóc con cái thì người mẹ cuối ngày phải dành thì giờ, tìm mọi cách gần gũi con cái để “giành lại tình cảm” của chúng.
• Chăm sóc con cái chu đáo
Người mẹ khôn ngoan trước hết phải biết quan tâm, chăm sóc con cái chu đáo, gần gũi con cái, kiểm soát, theo dõi tính tình, cách nói năng của chúng khi đi học về. Thiết nghĩ giờ gia đình lễ bái là cơ hội tốt để cha mẹ quan tâm, gần gũi, kiểm tra chúng. Vì thế, cha mẹ phải quan tâm đến giờ gia đình lễ bái.
• Nuôi dạy con cho Đức Chúa Trời
Người mẹ Cơ Đốc khôn ngoan còn có một trách nhiệm vô cùng quan trọng là lưu truyền di sản đức tin cho con cái bằng cách dạy đạo cho con qua Lời chúa và chính gương sống đạo của mình. Sở dĩ Ti-mô-thê trở thành một người con tin kính và sau trở thành một mục sư trẻ phục vụ Chúa tốt vì ông đã thừa hưởng một di sản đức tin qua bà ngoại và mẹ mình (II Ti-mô-thê 1:5). Di sản quan trọng nhất mà cha mẹ để lại cho con là chính di sản đức tin Cơ Đốc.
Một người mẹ khôn ngoan sẽ đem phước hạnh cho gia đình, được chồng con yêu mến quý trọng “Con cái nàng chỗi dậy, chúc nàng được phước; Chồng nàng cũng chỗi dậy, và khen ngợi nàng” (Châm Ngôn 31:28).
Người tin kính Chúa
Điều đầu tiên cũng là điều cuối cùng quan trọng không thể thiếu nơi người nữ khôn ngoan phải là người tin kính Chúa. Thực ra nhờ có đời sống tin kính Chúa tốt nên người nữ mới có sự khôn ngoan và những đức tính quý báu kể trên như ưu tiên xây dựng gia đình mình, là người vợ khôn ngoan, người mẹ khôn ngoan, đúng như Kinh Thánh dạy “Kính sợ Đức Giê-hô-va, ấy là khởi đầu sự khôn ngoan; Sự nhìn biết Đấng Thánh, đó là sự thông sáng” (Châm Ngôn 9:10).
Người nữ khôn ngoan chính là người nữ tài đức mà Châm Ngôn 31 ca ngợi, là người nữ không tìm kiếm vẻ đẹp, sự trang sức bề ngoài của quần áo mà tìm kiếm vẻ đẹp bề trong của tâm hồn, “Duyên là giả dối, sắc lại hư không; Nhưng người nữ nào kính sợ Đức Giê-hô-va sẽ được khen ngợi” (Châm Ngôn 31:30).
Tóm lại, người phụ nữ Cơ Đốc khôn ngoan là người kính sợ Chúa, quan tâm xây dựng gia đình mình, và chu toàn bổn phận người vợ, người mẹ trong gia đình.
Tôi xin gửi tặng bài thơ “Người nữ khôn ngoan” như một món quà đến quý bà quý cô trong Hôi Thánh nhân ngày Phụ nữ Tin Lành.
Khôn ngoan xây dựng nhà mình,
Hết lòng yêu Chúa, tính tình dễ thương.
Mẹ hiền khéo dạy con ngoan,
Yêu chồng, ích lợi, đảm đang việc nhà.
Chuyên tâm cầu nguyện cùng Cha
Hết lòng phục vụ chẳng ta thán gì.
Duyên giả dối, sắc hư không,
Nữ nhân tài đức tiếng khen muôn đời.
Trịnh Phan (8.3.2021)
